Celina Luyten aan het woord: “Ik wou armoede de wereld uit!”
Celina Luyten aan het woord: “Ik wou armoede de wereld uit!”
Celina Luyten beschouwen we met recht en reden als één van de grondleggers van onze organisatie. Alsof het gisteren was, werd het een gesprek vol rake inzichten en pure wijsheid. DeLink zou deLink niet zijn, zonder haar visie en koppig doorzettingsvermogen.
Het begon allemaal in 1988 met De Cirkel.
Ooit was er een groep mensen waar men niet in geloofde. Men zag deze mensen als problematisch, met weinig of geen capaciteiten, zonder meerwaarde of zinvolle bijdrage aan onze samenleving. Men beschouwde hen als een last. Men veroordeelde en negeerde hen, maar bovenal vond iedereen dat het allemaal hun eigen schuld was.
Gelukkig had niet Iedereen dezelfde mening. Dankzij deze twijfelaars werd De Cirkel opgericht om te onderzoeken hoe men in armoede terecht kwam, maar ook hoe hulpverleners daarmee omgingen.
Voor mij was het duidelijk. Ik wou met De Cirkel onderzoeken waar armoede over ging, want ik dacht daar zelf al veel over te weten. Ik wou armoede de wereld uit.
We hadden een duidelijk doel voor ogen.
We wilden mensen in armoede een opleiding laten volgen. Iedereen die van jongs af in de miserie zat, moest die kans krijgen, ook mensen die waarschijnlijk weinig geschikt waren om ervaringsdeskundigen te worden. Dat was onze doelgroep.
Vroeger lag de nadruk op het volgen van een opleiding, zodat de mensen de kans kregen om te groeien. Daarna lag het accent op de tewerkstelling om armoede te bestrijden vanuit de noden en op maat van mensen in armoede. De opleiding was belangrijk omdat mensen een diploma moesten hebben om erkenning te krijgen voor het werk dat ze zouden gaan doen. Daar hebben we jarenlang over gediscussieerd.
De laatste jaren is de discussie overgeheld van persoonlijke groeikansen naar kansen om beroepsmatig ingeschakeld te kunnen worden. Waarschijnlijk is toen het idee in deLink ontstaan om vanuit onze expertise groeitrajecten te ontwikkelen zodat mensen uit de armoede wel een groeitraject kunnen lopen zonder de beroepsopleiding tot ervaringsdeskundige te moeten volgen.
Van mensen die afgestudeerd zijn verwacht men dat ze ‘klaar’ zijn, maar mensen moeten de kans krijgen om verder te groeien op het werkveld. Mensen op de werkvloer deze ruimte geven, is belangrijk.
Een opleiding van 4 jaar is kort na een leven in extreme armoede. Het is een illusie te denken dat mensen in deze korte tijd uit de vicieuze cirkel van de armoede geraken. Er wordt een basis gelegd in de opleiding en die moet verder vorm krijgen in een ingewikkeld werkveld dat vaak zelf niet klaar is voor deze methodiek.
De opleiding biedt theoretische kaders, verbonden met de eigen levenservaring. Daardoor verwerven mensen inzichten die ook een positief effect hebben op hun gezin, waardoor hun kinderen meestal een betere toekomst tegemoet gaan.
Een groot hiaat is zelfzorg. Mensen leren vooral voor anderen te zorgen. We zeggen wel dat ze voor zichzelf moeten zorgen, maar hoe doe je dat? Ik denk dat daar meer aandacht voor moet zijn in de opleiding.
Mensen hebben een hoop schade opgelopen. Die schade inhalen of herstellen voor zichzelf is moeilijk. Toch zien we reeds vormen van herstel door het proces dat mensen gaan in de opleiding. Zoals bij iedere mens stopt dat niet na de opleiding. Elke mens leert en ontdekt met vallen en opstaan.
In De Cirkel en deLink kon ik nadenken over hoe moeilijkheden tot stand komen, hoe armoede in elkaar zit, hoe situaties, vooroordelen, onmacht kunnen leiden tot armoede.
Financieel heb ik het kunnen redden, wat ik zonder deLink of De Cirkel misschien niet had gekund. Maar ik bleef geblokkeerd in mijn communicatiestijl die mij tot boeman maakte, en mijn onkunde om met documenten om te gaan en in mijn huishouden. Daar heb ik te weinig tijd voor gekregen en genomen.
Gelukkig gaat daar nu meer aandacht naar tijdens de opleiding.
Ik ben het levende bewijs dat niet alles vanzelfsprekend is, maar er toch veel mogelijk is. Wel draag ik na zoveel jaren nog steeds de gevolgen van armoede.
Wat wens ik deLink de komende 21 jaar toe?
Ik verwacht dat deLink zich blijft richten op mensen die in hun leven het meest uit de boot gevallen zijn en afgeschreven worden. Ik hoop dat deLink trouw blijft aan haar visie en blijft streven naar de erkenning van de kracht van ervaringsdeskundigheid.
Zelfs na een lange tijd van samenwerking met een ervaringsdeskundige mag men niet denken dat het inhoudelijke ooit een evidentie wordt. Ga er niet vanuit dat je het allemaal weet. Blijf dus openstaan voor dialoog.
